۰ تا ۱۰۰ ایمنی صنعتی؛ اصول و روش‌ها

مقدمه ایمنی صنعتی

ایمنی صنعتی سبب می‌شود تا حوادث به طور دقیق مدیریت شوند. خطرات و ریسک‌ها نیز شناسایی شده و آموزش دقیق برای مدیریت بهتر صورت می‌گیرد. ایمنی صنعتی سبب مدیریت بهتر وسایل حفاظت فردی می‌شود. به طور کلی این علم به تجزیه و تحلیل خطرات و ریسک‌ها می‌پردازد و می‌تواند مدیریت خوبی برای نگهداری و تعمیر وسایل و تجهیزات فراهم سازد.

اهمیت ایمنی صنعتی در اجرای درست آن است و سبب کاهش هزینه‌ها و افزایش سودآوری در صنعت می‌شود. تأثیرات عدم ایمنی در صنعت به قدری زیاد است که ممکن است صنعت مورد نظر برای همیشه ورشکست شده و مشکلات مالی و جانی گسترده‌ای را ایجاد کند. در این مقاله مفاهیم ایمنی صنعتی و مبانی آن بررسی می‌شود. مزایای این علم و همینطور راهکاری بهبودی ایمنی صنعتی نیز از موضوعات مهمی است که به صورت مفصل در مورد آن صحبت خواهیم کرد.

 

مفاهیم ایمنی صنعتی

وقتی صحبت از محیط‌های صنعتی می‌شود، یعنی فضایی که ماشین آلات و ابزار‌های گسترده‌ای را فراگرفته و کارگران در چنین فضایی معمولاً درگیر خطرات بسیار زیادی هستند. از این رو مفاهیم مربوط به ایمنی صنعتی سبب می‌شود تا احتمال بروز حوادث به حداقل برسد و به نوعی روش پیشگیرانه محسوب می‌شود. چه خوب است مفاهیم اولیه و اصلی ایمنی صنعتی را بدانیم و در مورد هر یک اطلاعات کامل و کافی داشته باشیم. ایمنی صنعتی یک نوع علم است که برای پیشگیری از بروز حوادث در محیط کار به انسان‌ها کمک می‌کند. در واقع هدف اصلی این علم حفاظت از سرمایه و نیروی انسانی در محیط‌های صنعتی است.

 

تعریف ایمنی صنعتی

ایمنی صنعتی شامل مجموعه‌ای از اصول و مقررات و همینطور تدابیری است که به کار گرفتن آن‌ها سبب می‌شود تا در یک محیط صنعتی خطرات و مشکلات به حداقل برسند. در واقع این علم کمک می‌کند تا نیروی انسانی و سرمایه موجود در برابر انواع خطرات مختلف در محیط‌های صنعتی کاملاً محافظت شوند. چنین سیستمی در نهایت یک محیط کار بی‌خطر و سالم را ایجاد می‌کند که سبب افزایش کارایی کارکنان خواهد شد و یک انتخاب کاملاً دقیق و اصولی است. به طور کلی ایمنی نقطه مقابل خطر است یعنی هرچه سطح ایمنی بیشتر باشد میزان خطر کاهش می‌یابد.

در محیط‌های صنعتی معمولاً شرایطی حاکم است که سبب آسیب رساندن به کارگران و همینطور تجهیزات مختلف می‌شود. قوانین ایمنی صنعتی کمک می‌کند تا کارایی افزایش یابد. سطح ایمنی صنعتی یک وظیفه از پیش تعیین شده است. زمانی که خطر وجود دارد باید به اثرات منفی آن دقت کنید. یک نکته مهم این است که ایمنی به صورت صد در صد و مطلق اجرا نمی‌شود بنابراین وقتی صحبت از ایمنی صنعتی است یک رتبه نسبی مدنظر خواهد بود. یک مکان و یا یک دستگاه زمانی ایمن قلمداد می‌شود که امکان آسیب، مجروح شدن و یا ابتلا به بیماری و همینطور مرگ افرادی که با دستگاه کار می‌کنند و یا به نحوی با دستگاه سر و کار دارند به حد بسیار پایین برسد.

 

 

مفهوم خطر و ایمنی

دانستن مفهوم خطر و ایمنی خود یکی از روش‌های درست برای جلوگیری از مشکلات صنعتی است. ایمنی با واژه safety شناخته می‌شود. یعنی در تعریف علمی ایمنی از این کلمه استفاده شده است. خطر کلمه مقابل ایمنی بوده و با واژه danger اعلام می‌شود.

بنابراین وقتی صحبت از ایمنی است یعنی قرار است روشی اجرا شود که خطرات بالفعل در محیط کار را حذف کند. حال برای مشخص شدن مفهوم خطر می‌بایست به دو واژه ایمن و غیرایمن بپردازیم. در واقع در صورت پایین آمدن سطح ایمنی میزان خطر قابل قبول افزایش می‌یابد. ایمنی صنعتی کمک می‌کند تا تمام خطرات به حداقل برسند. بنابراین این دو مفهوم کاملاً روبروی هم قرار می‌گیرند و در صورت افزایش یک پارامتر، پارامتر دیگری کاهش می‌یابد.

مفهوم مهندسی ایمنی صنعتی نیز در این بخش مشخص می‌شود. در واقع یک سری مقررات وجود دارد که سبب کاهش وقوع حادثه خواهد شد. کاهش وقوع حادثه بر اساس حذف یا کنترل خطرات صورت می‌گیرد. در این علم می‌بایست روش‌های ایمن کردن محیط کار به طور دقیق بررسی شود. در واقع نیاز به طراحی و جانمایی صحیح دستگاه‌ها و تجهیزات است.

مدیریت و راهبری ایمنی می‌بایست به درستی صورت بگیرد. سطح آموزش و بازرسی دقیق و اصولی باشد و عوامل انسانی نیز در موقعیت خاص قرار بگیرند. حیطه فعالیت یک مهندس ایمنی در لاین‌های مدیریت خطر، پیشگیری از خطرات و همینطور مهندسی آتش سوزی است. البته کنترل خطر نیز به همین قسمت مربوط است.

 

مفهوم صدمات و ایمنی

اگر بخواهیم در مورد مفهوم صدمات و ایمنی توضیحات تخصصی دهیم بهتر است به درخت مرجع حوادث و صدمات ایمنی صنعتی بپردازیم. در درخت حوادث یا صدمات سه دسته یا طبقه اصلی در نظر گرفته می‌شود. دسته اول انسان‌ها هستند. دسته دوم و سوم شامل محیط و تجهیزات می‌شود.
بنابراین در یک نگاه کلی، طراحی، تصمیم‌گیری، شرایط محیطی، اجتماعی و اقتصادی، نقص، خطا و شکست همگی مفهوم صدمات را خواهند داشت و یا از عوامل ایجاد‌کننده حوادث محسوب می‌شوند. برای تجزیه و تحلیل صدمات و آسیب‌ها به طور کلی دلیل‌های مستقیم و غیر مستقیم و همینطور ریشه‌ای وجود دارند.

مثلاً در یک محیط اگر ارزیابی درستی بر روی ریسک‌های مهم در پروژه صورت نگیرد و یا نظارت و سرپرستی ناکافی وجود داشته باشد می‌توان گفت که علت ریشه‌ای صدمه یا حادثه مشخص شده است. در صورتی که حفاظ‌های ایمنی و یا علائم هشدار دهنده ناکافی باشند و یا در قوانین ایمنی نقض دیده شود و شرایط محیطی پرخطر باشد می‌توان به دلایل غیرمستقیم اشاره کرد. دلیل مستقیم معمولاً از سوی شخص یا انسان رخ می‌دهد.

بنابراین مشخص شد که صدمات در محیط‌های صنعتی خود شامل زیرشاخه‌های مستقیم، غیر مستقیم و ریشه‌ای هستند. هرچه سطح صدمات بیشتر باشد یعنی محیط از نظر ایمنی صنعتی رتبه خوبی ندارد و باید فکری به حال آن کرد. این فرضیه نیز وجود دارد که برخی از صدمات غیرقابل شناسایی و یا پیش‌بینی هستند که در نهایت کار را سخت‌تر می‌کنند.

 

تفاوت Danger، Hazard و Risk در ایمنی صنعتی

از آنجایی که معمولاً معانی فارسی danger، hazard و risk مشابه است در پروسه ایمنی صنعتی اشتباه گرفته می‌شود بنابراین می‌بایست تعاریف درستی از این موارد وجود داشته باشد. در ابتدا در مورد مفهوم hazard صحبت می‌کنیم. ما برای hazard از معنی مخاطره استفاده می‌کنیم.

مخاطره در واقع به هر عاملی که پتانسیل آسیب رساندن به انسان، محیط کار، سرمایه و اعتبار را داشته باشد، گفته می‌شود. یک مثال ساده برای مخاطره، اختلاف ارتفاع است که سبب می‌شود به انسان آسیب وارد شود.

همینطور گاز و برق شهری، دستگاه جوش، دریل و. . . همگی در دسته‌بندی مخاطره قرار می‌گیرند. برای اینکه ایمن‌سازی محیط کار به درستی صورت بگیرد می‌بایست مخاطره را تا جای ممکن حذف کرد. بررسی‌ها اینطور نشان می‌دهد تا ۹۵ درصد از مواقع امکان حذف مخاطره وجود ندارد. اینجاست که نوبت به مفهوم danger یا خطر می‌رسد. پس از کشف مخاطره نیاز است تا خطر کشف شود.

به زبانی ساده هر مخاطره‌ای که کنترل نشده باشد، در قالب یک خطر شناخته می‌شود. سیم برق یک مخاطره است. سیم برق لختی که بدون حفاظ استفاده شود و جریان برق در آن وجود داشته باشد یک خطر محسوب می‌شود.

مشخص است که اگر در محیط صنعتی مخاطره‌ای وجود نداشته باشد در واقع خطری نیز وجود ندارد. جایی که هنوز برق کشی نشده است چیزی به عنوان خطر برق گرفتگی نیز معنا نخواهد داشت. ریسک و خطر دو مفهوم بسیار نزدیک به هم هستند. این دو مفهوم را معمولاً می‌توان به جای هم استفاده کرد.

 

عوامل تأثیرگذار بر ایمنی

یک سری عوامل زیان‌آور ارگونومیکی محیط کار مطرح هستند که تأثیر زیادی بر روی ایمنی صنعتی می‌گذارند. این عوامل خود شامل زیرشاخه‌های فیزیک، شیمیایی، روانی و بیولوژیکی خواهند بود. چیزی که بسیار اهمیت دارد این است که یک کارشناس ایمنی صنعتی بتواند عوامل زیان‌آور محیط کار را شناسایی کند. دقت کنید که اقدام مناسب در برابر هر عامل سبب می‌شود تا جلوی آن گرفته شود و یا میزان خطر ایجاد شده به حداقل برسد.

مثلاً همه ابزارآلات و ماشین‌هایی که در یک محیط صنعتی در ارتباط با یک انسان هستند باید طراحی داشته باشند که به بدن انسان آسیب وارد نکنند. از سوی دیگر یک اپراتور در حال کار با دستگاه باید از نظر فرم بدنی در شرایط طبیعی قرار بگیرد. منظور اعضای اسکلتی و مفصلی بدن است.

نیاز به نظارت، نحوه کار اپراتور‌ها خواهد بود. اگر تشخیص داده شود که اصول ارگونومیک در زمان فعالیت افراد رعایت نمی‌شود قطعاً باید یک سری اقدامات لازم صورت بگیرد. دقت کنید که کارشناس ایمنی صنعتی HSE می‌بایست در طراحی و به کار‌گیری ابزارآلات و همینطور ماشین آلات دقت و تمرکز داشته باشد.
ایمنی مواد شیمیایی از مهمترین موضوعات حوزه ایمنی صنعتی محسوب می‌شود.

در این بخش می‌بایست مفاهیم اولیه ایمنی شیمیایی، نگهداری مواد شیمیایی، استفاده و دفع آن نیز مشخص شود.

 

مبانی ایمنی صنعتی

در مبانی ایمنی صنعتی یکی از پارامتر‌های مهم، سلامت محیط کار است. ۴ قانون ایمنی برای محیط کار در نظر گرفته شده است. نیاز است که افراد از خطرات در ‌امان باشند. همینطور نیاز به ایجاد شرایط امن از طریق رعایت اصول و مقررات خواهد بود. نیاز به اجرای روش‌هایی است تا شرایط خطرناک به حداقل برسد.
همینطور می‌بایست محافظت از نیروی انسانی و تجهیزات نیز به درستی صورت بگیرد. مدیریت بحران و ریسک در ایمنی صنعتی مزایای زیادی دارد. در واقع روش‌هایی که در این زمینه به کار برده می‌شود سبب می‌شود تا دامنه همه خطرات ناشی از حوادث کاهش یابند. از همه منابع موجود و ممکن برای کاهش و جبران خسارت استفاده می‌شود. این روش‌ها برای مقابله و جبران خسارت بهترین گزینه محسوب می‌شوند.

برای جبران خسارت‌های غیر مستقیم نیز می‌بایست یک سری راهکار‌ها در نظر گرفته شود. اعتبارات مورد نیاز برای مقابله با بسیاری از حوادث نیز ارزیابی می‌شوند.

در صورت ناتوانی در جبران خسارات می‌بایست سطح ایمنی صنعتی گسترده‌تر بررسی شود. دقت کنید که پوشش دهی بیمه در این راستا بسیار مهم است. ایمنی صنعتی سبب می‌شود تا شرایط کاری به صورت دقیق دنبال شود و اثر بخشی خاصی داشته باشد. افزایش اطمینان و آرامش از دیگر مواردی است که در مبانی ایمنی از آن به درستی یاد می‌شود. نیاز‌های جدید صنعت نیز باید شناخته شود.

 

سلامت و ایمنی در محیط کار

سلامت و ایمنی در محیط کار یکی از مهمترین مبانی ایمنی صنعتی محسوب می‌شوند که البته به بهداشت محیط کار نیز اشاره دارد. ایمنی و سلامت محیط کار به منظور پیش‌گیری از آسیب دیدن کارکنان بوده و برای محافظت از آن‌ها در نظر گرفته می‌شود.

هدف اصلی اجرای این قانون فراهم کردن محیطی بسیار امن و ایمن برای فعالیت کارکنان است. در واقع کارکنان در محیط کاری خود نباید هیچ نگرانی در زمینه وجود حوادث داشته باشند. واژه HSE که در واقع تلفیقی از کلمات بهداشت، ایمنی و محیط زیست است به طور دقیق حقوق انسانی، ایمنی و بهداشت محیط کار را تضمین می‌کند.
برای رعایت ایمنی و سلامت و بهداشت محیط کار نیاز به یک خط مشی است. سه رویکرد مهم در این بخش وجود دارد که باید بررسی شود:

رویکرد سازمانی یکی از مهمترین پارامتر‌ها محسوب می‌شود. این رویکرد شامل طراحی شغل و همینطور طراحی و پیاده‌سازی خط مشی‌های ایمنی خواهد بود. رویکرد مهندسی به طراحی تجهیزات و لوازم کار و همینطور بررسی اصول ارگونومی آن‌ها اشاره دارد.

در نهایت رویکرد فردی مطرح است که به نوعی سبب تقویت نگرش و انگیزه ایمنی می‌شود و مسائل ایمنی نیز به درستی اموزش داده می‌شود و برنامه‌های حمایتی مخصوصی در این راستا وجود دارد. کارفرما اولین شخصی است که وظیفه دارد تا شرایط ایمنی و بهداشت محیط کار را فراهم سازد. پس از آن نوبت به افسر ایمنی می‌رسد تا شرایط کارکنان را به دقت بررسی کند.

 

ارزیابی خطرات و ریسک‌ها

شناسایی خطر با ارزیابی آن متفاوت است. شناسایی خطر فرآیندی است که سبب شناسایی وجود یک خطر یا عامل زیان‌آور بوده و می‌بایست مشخصات خطر در محیط کار معلوم شود. گزینه بعدی ارزیابی ریسک است. ارزیابی ریسک به پروسه‌ای گفته می‌شود که در ابتدا کنترل‌های لازم صورت می‌گیرد و سپس بررسی می‌شود که آیا ریسک در وضعیت قابل قبول وجود دارد نه. در واقع اینکه درصد ریسک فرآیند چقدر است بسیار مهم خواهد بود.

ارزیابی خطرات و ریسک‌ها در مفاهیم ایمنی صنعتی یعنی به طور دقیق عوامل مؤثر بر خطر و ریسک مشخص شود و از تکنیک‌های خاص برای ارزیابی ریسک در محیط کار نیز استفاده شود.

مدیران ارشد، نمایندگان مدیران و کارشناسان خطرات در این زمینه فعالیت دارند. در این بخش روش‌های شناسایی جنبه‌ها و پیامد‌ها و مخاطرات در یک سیستم مشخص می‌شود. آشنایی دقیق با روش‌های مختلف ارزیابی و تجزیه و تحلیل در سیستم‌های مختلف صورت می‌گیرد.

بررسی دقیقی از احتمال، شدت و قابلیت تشخیص مخاطرات نیز مطرح است. نیاز است تا بررسی ریسک در سیستم‌های مختلف اجرا شود. همینطور نیاز است تا پیامد‌ها به طور دقیق دسته‌بندی شوند و مخاطرات نیز بر اساس اطلاعات مختلف مدنظر قرار بگیرند. اصول مدیریت ریسک و حدود ریسک قابل قبول نیز مربوط به این بخش است.

زمان مناسب برای ارزیابی ریسک بسیار مهم است. تخمین این زمان سبب می‌شود تا درصد موفقیت کار بیشتر شود. مثلاً مناسب‌ترین زمان برای شروع ارزیابی ریسک مربوط به فاز طراحی است. ارزیابی ریسک یک پیش نیاز اساسی برای ایجاد تغییر در محیط کار خواهد بود.

 

رویکرد‌های پیشگیرانه در ایمنی صنعتی

برای اینکه پروسه پیشگیری در ایمنی صنعتی محل کار به دقت صورت بگیرد در ابتدا نیاز است تا محیط کار به صورت همه جانبه بررسی شود. مثلاً نیاز به تشخیص و شناسایی خطرات است و خطرات باید ارزیابی شوند. حوادث به وقوع پیوسته می‌بایست به صورت دقیق تجزیه و تحلیل شوند.

مدل‌های ارائه شده در بررسی مشخص می‌کنند که علل وقوع حوادث چیست. نیاز به تشکیلات کنترل و نظارت خواهد بود. بازرسی کار باید به دقت صورت بگیرد. نیاز به کمیته‌های حفاظت فنی است و همینطور می‌بایست مدیریت سیستم‌های ایمنی و بهداشتی دقیق و اصولی باشد. اقدامات آموزشی در این راستا اهمیت زیادی دارد.

شناسایی خطرات گام‌های مختلفی دارد. گام اول مربوط به شناسایی خطرات موجود در محیط کار است که باید مشخص شود خطر از نوع اشکار است و یا نهفته. به طور کلی خطرات ایمنی و بهداشتی دو دسته جداگانه محسوب می‌شوند. می‌بایست مشخص شود که برخی از کارگران در معرض خطرات بیشتر و برخی در معرض خطرات کمتری هستند. ارزیابی اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه موجود نیز سبب می‌شود که در نهایت میزان ریسک کاهش یابد، نیاز به ثبت یافته‌ها خواهد بود.

یافته‌ها می‌توانند شامل خطرات عمده و یا خطرات مهم باشند که هر یک می‌بایست دقیق و اصولی مشخص شوند. ارزیابی اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه موجود در این راستا مدنظر است. حذف خطرات نیز از دیگر بخش‌هایی است که باید با دقت بالایی بررسی شود. در واقع آخرین مرحله در ارزیابی و تجزیه خطرات اجرای روش‌هایی است که سبب می‌شود تا خطر‌ها حذف شوند.

 

رویکرد‌های فعال و واکنشی در ایمنی صنعتی

فعالیت‌های واکنشی در ایمنی صنعتی نباید با فعالیت‌های پیشگیرانه اشتباه گرفته شوند. برای اینکه این مفهوم مشخص شود یک مثال می‌زنیم. فرض کنید یک سازمان به صورت پیوسته در حال کار و بهره‌برداری است. در این سازمان برنامه مشخصی برای نگهداری از دستگاه‌ها و تجهیزات وجود ندارد.
در واقع تا زمانی که خرابی صورت نگرفته باشد هیچ اقدامی روی دستگاه‌ها انجام نمی‌شود.

این سازمان‌ها معمولاً فعالیت‌هایی از قبل برنامه‌ریزی شده ندارند. در چنین حالتی می‌بایست خرابی‌ها به شکل اضطراری مدیریت شوند و رویکرد فعال و واکنشی در ایمنی صنعتی دقیقاً در همین راستا معنا می‌شود. شاخص BACKLog در این سازمان‌ها معمولاً بالا است. این نوع فعالیت بیشتر در لاین نگهداری و تعمیرات واکنشی خواهد بود.

در این بخش باید به تجهیزات اجازه خرابی را داد و سپس نیاز به روش‌های واکنشی برای بهبود شرایط است. در این مسیر برنامه‌های نگهداری و تعمیرات مبتنی بر زمان کارکرد تجهیزات پیاده‌سازی نشده است.

هیچ برنامه قبلی وجود ندارد و به طور کلی بازرسی‌های سه ماهه و دوره‌ای نیز معنا ندارد.
تیمی که مسئول فعالیت‌های واکنشی هستند مسئولیت بالایی در ایمنی صنعتی دارند. دقت کنید که استراتژی‌ها و تکنیک‌های مختلفی در این زمینه مدنظر است.

 

برنامه‌ریزی بحران و آمادگی برای بروز حوادث

مجموعه فعالیت‌هایی که در راستای رفع بحران‌ها صورت می‌گیرد معمولاً مدیریت بحران نامیده می‌شوند. فعالیت‌های مدیریتی، ستادی و اجرایی در این بخش قرار گرفته‌اند. اولین موضوع برای برنامه‌ریزی بحران مربوط به پیش‌بینی است. در واقع یک سری اقدامات مبتنی بر مطالعات علمی و تخصصی لازم است تا نشانه‌ها و علائم هشدار دهنده به صورت دقیق تعیین شود.

دومین پارامتر مربوط به پیشگیری است. پیشگیری شامل یک سری اقدامات مهم است که پیش از وقوع بحران انجام می‌شود. هدف از این اقدامات جلوگیری از وقوع مخاطرات و یا کاهش آثار زیانبار است. پیشگیری باید به صورتی باشد که همه جوانب به شکل اصولی سنجیده شود.

آمادگی نیز شامل اقداماتی است که سبب می‌شوند تا مدیریت بحران به بهترین شکل صورت بگیرد. آمادگی یعنی یک سری اطلاعات درست از مجموعه مورد نظر جمع‌آوری شود، پژوهش و برنامه‌ریزی درست برای آن صورت گیرد.

زیرساخت‌های مدیریتی مشخص ارزیابی شده و آموزش در این راستا انجام شود. همینطور تأمین منابع و امکانات نیز بخش مهمی از اصول برنامه‌ریزی بحران محسوب می‌شود.

مقابله، پارامتر دیگر در راستای مدیریت بحران محسوب می‌شود. نیاز است یک سری اقدامات خاص صورت گیرد تا نجات جان و مال انسان‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شود.

بازسازی و بازتوانی از دیگر مواردی است که می‌بایست در برنامه‌ریزی بحران به شکل اصولی صورت بگیرد. دقت کنید که مدیریت ریسک در این زمینه به شکل اصولی دنبال می‌شود. بررسی تطبیقی مدیریت در سوانح و حوادث از مواردی است که معمولاً در سازمان‌های مختلف مدنظر قرار می‌گیرد.

 

 

مزایای ایمنی صنعتی

تا به اینجا مشخص شد که ایمنی صنعتی چیست و چرا تا این حد مهم است. در واقع اهمیت ایمنی صنعتی زمانی مشخص می‌شود که مزایای آن نیز ارزیابی شده باشد. هزینه‌هایی که از رعایت نکردن اصول ایمنی و سلامت کار برای سازمان ایجاد می‌شود به قدری زیاد است که ممکن است برای همیشه کارخانه و صنعت مورد نظر را ورشکست نماید.

از سوی دیگر قانون طرفدار نیروی انسانی و کارگران است و سازمان‌ها موظف هستند تا ایمنی صنعتی را به خوبی رعایت کنند. دقت کنید که به طور کلی ایمنی صنعتی سبب می‌شود تا انسان‌ها در برابر خطرات در صنعت محافظت شوند.

اهمیت سلامت شاغلین از موارد مهمی است که قطعاً تأثیرگذار بوده و می‌تواند بهترین اثربخشی را داشته باشد. مزایای ایمنی صنعتی تنها به سلامتی کارگران ختم نمی‌شود و کاهش هزینه‌ها نیز مدنظر است. هزینه‌هایی که برای ایمنی صنعتی در نظر گرفته می‌شود به نسبت هزینه‌های جبران ضرر و خطرات بسیار کمتر خواهد بود.

با توجه به تحقیقاتی که صورت گرفته مشخص شده است که اصول ایمنی و سلامت کار وابسته به ایمنی صنعتی است و در نهایت سبب کاهش زیان‌های اقتصادی می‌شود.

 

بهبود شرایط کارگران

یکی از مهمترین مزایای ایمنی صنعتی مربوط به بهبود شرایط کارگران است. نیاز است تا موقعیت قرار‌گیری دستگاه‌ها به طور دقیق بررسی شود. دستگاه‌ها نباید خطری برای کارگران ایجاد نمایند. همینطور روال استفاده از دستگاه‌ها نیز باید ایمن و راحت باشد. این موضوع سبب می‌شود تا دستگاه به شکل کاملاً دقیق و اصولی درجه‌بندی شده باشد.

از یاد نبرید که به طور کلی ایمنی صنعتی سبب می‌شود تا حوادثی که کارگران را تهدید می‌کند به حداقل برسد.
این موضوع کمک می‌کند تا سلامت جسمی و روانی کارگران حفظ شود. وقتی کارگران تمرکز کافی بر روی کار داشته باشند می‌توانند بهترین تصمیم‌گیری را نمایند. از یاد نبرید که به طور کلی مزایای ایمنی صنعتی برای بهبود شرایط کارگران سبب افزایش تایم کاری و کاهش خستگی نیز می‌شود.

زمانی که بدن کارگران در موقعیت کاملاً استاندارد قرار بگیرد دیرتر خسته می‌شود. این رویکرد به عملگرایی بهتر نیز منجر می‌شود و قطعاً بهترین شرایط را خواهد داشت.
کارگرانی که از سلامت دستگاه‌ها و محیط صنعتی اطمینان ندارند معمولاً مسئولیت‌پذیری کمتری نیز خواهند داشت و این موضوع در نهایت سبب می‌شود تا هزینه‌های بیشتری برای صنعت ایجاد شود و سطح تولیدات و یا خدمات نیز کاهش یابد.

نکته مهم دیگر که باید بدانید این است که کارگران به طور کلی در محیط‌های ایمن از نظر سلامت روانی نیز شرایط تضمین شده‌ای دارند و این موضوع کمک می‌کند تا نتیجه کار به بهترین شکل دنبال شود.

 

کاهش هزینه‌های ناشی از حوادث صنعتی

یکی از دیگر مزایای مهم ایمنی صنعتی کاهش هزینه‌ها است. بگذارید این موضوع را با یک مثال شفاف‌سازی کنیم. فرض کنید در ابتدا بررسی‌های دقیق روی عملکرد دستگاه‌ها صورت نگیرد و این کار به منظور صرفه‌جویی در هزینه‌ها باشد. حال زمانی که دستگاه در حال تولید با سرعت بالا توسط اپراتور است دچار مشکل برق شود و موتور دستگاه بسوزد.

از سوی دیگر امکان برق گرفتگی برای کارگران و آتش سوزی برای کل محیط صنعتی وجود دارد. در این مثال مشخص شده است که یک بررسی ساده با هزینه کم می‌توانست جلوی همه این خطر‌ها را بگیرد اما در نهایت منجر به هزینه‌های بسیار گسترده و خطرات جبران نشدنی شده است.

کاهش هزینه‌ها در همه لاین‌های صنعتی به واسطه ایجاد سطح بالای ایمنی صورت می‌گیرد. سیستم برق کشی، گاز کشی و سایر اتصالات یک سازمان باید به طور دقیق بررسی شوند.

بسیار مهم است تا مشخص شود سازمان مورد نظر چطور توانسته رتبه بالای استاندارد را دریافت نماید. یک نکته مهم دیگر این است که آیا کلیات ایمنی صنعتی در سازمان مورد نظر رعایت شده است یا خیر. به هر حال کاهش هزینه‌ها سبب سودآوری بیشتر برای صنعت مورد نظر می‌شود و نتایج خوبی به همراه خواهد داشت.

از یاد نبرید که هرچه سطح سودآوری گسترده‌تر باشد، میزان پرداخت حقوق و مزایا بهتر شده و رضایت کارگران نیز بیشتر می‌شود. کاهش هزینه‌ها در انتخاب درست مواد اولیه نیز مدنظر قرار می‌گیرد بنابراین این موضوع نیز بخشی از ایمنی صنعتی محسوب شده و اهمیت زیادی دارد.

 

افزایش بهره وری و تولید

برخی از افراد سؤال می‌کنند که ایمنی صنعتی چطور سبب افزایش بهره وری و تولید می‌شود. اولین موضوع، ایمنی مواد است. در واقع زمانی که سطح ایمنی مناسبی برای کار با مواد شیمیایی یا معدنی ایجاد شود سبب تولیدات با کیفیت و اصولی‌تر می‌شود. افزایش بهره وری و تولید در هر کارخانه به نسبت کارخانه دیگر متفاوت است. مثلاً کارخانه شیشه‌سازی را در نظر بگیرید.

در این کارخانه بر اساس کوره و سایر تجهیزات یک سری دستورالعمل‌ها اجرا می‌شود. این رویکرد سبب می‌شود تا سطح تولیدات به صورت کاملاً دقیق بررسی شود.

ایمنی آتش نیز بخش مهمی از اصول ایمنی صنعتی بوده و سبب افزایش بهره وری و تولید خواهد شد. ایمنی آتش برای کارخانه‌هایی که کارگران با آتش سر و کار دارند یک نکته بسیار مهم محسوب می‌شود و سبب می‌شود تا اتفاقات به حداقل برسند. افزایش بهره وری و تولید وابسته به ایمنی الکتریکی و ایمنی ساختمان نیز خواهد بود. همینطور ایمنی محیط زیست نیز باید سنجیده شود. هر یک از موارد یاد شده سهم مخصوص به خود برای افزایش بهره وری و تولید دارد.

 

هر یک از موضوعات ایمنی صنعتی شامل یک دستورالعمل مخصوص بوده و بر اساس نوع و محیط انجام کار اجرا می‌شود. مثلاً در محیط‌هایی که کارگران با مواد شیمیایی کار می‌کنند استفاده از دستکش‌های مخصوص سبب افزایش بهره وری استفاده می‌شود، چون خطرات ناشی از مواد شیمیایی به حداقل می‌رسد و این یعنی سودآوری بیشتر و ضرر کمتر.

افزایش تولید در هر صنعتی وابسته به موقعیت کاری همان صنعت سنجیده می‌شود و برای بهبود بهره وری باید سطح تولیدات گسترده‌تر صورت بگیرد.

 

راهکار‌های بهبود ایمنی صنعتی

یک سری عوامل وجود دارد که سبب بهبود ایمنی صنعتی خواهد شد. چه خوب است این راهکار‌ها به شکل کاملاً اصولی به کار گرفته شوند. مثلاً گام اول، ایجاد اطلاعات در دایره وسیع است. نیاز است تا آموزش و آگاهی دهی به بهترین شکل صورت بگیرد.

پیاده‌سازی فرهنگ ایمنی در سازمان و یا اجرای یک سری طرح‌ها که سبب رشد فناوری‌های ایمنی شود در نهایت سبب خواهد شد تا ایمنی صنعتی به طور دقیق و اصولی تضمین شود.

 

آموزش و آگاهی دهی

یکی از راهکار‌های اولیه و البته مهم برای بهبود ایمنی صنعتی آموزش و آگاهی دهی است که قطعاً نیاز به برنامه‌ریزی دقیق در مدیریت ایمنی دارد. به هر حال نیاز است آموزش‌های تئوری در زمینه نوع کار، روش کار با دستگاه، میزان تولید، خطرات موجود و روش درست سودآوری ارائه شوند. برنامه‌ریزی یکی از اقدامات کاملاً استراتژیک محسوب می‌شود که ایمنی صنعتی را بهتر مدیریت می‌کند.

در این بخش همه ریسک‌های محیط کار تشخیص داده می‌شود. پس از تشخیص ریسک‌ها نیاز است تا تجزیه و تحلیل درستی روی هر ریسک صورت بگیرد. برای ریشه کنی یا کنترل خطرات محیط کار نیاز به تنظیم تقویم کاری خواهد بود. این تقویم نوعی تولید محتوا محسوب می‌شود و ساختار منظمی برای اجرای ایمنی در محل کار فراهم می‌سازد.

برنامه‌ریزی ایمنی کار سبب می‌شود تا سطح تعهدات کارگر و کارفرما به نسبت امنیت کارگاه دقیقاً مشخص شود. بنابراین اگر اطلاعات کافی وجود نداشته باشد نتیجه خوبی حاصل نمی‌شود.

در برنامه‌ریزی مدیریت ایمنی صنعتی نیاز است تا تجهیزات لازم ایمنی فردی و کارگاهی نیز به شکل اصولی تعیین شود. فرض کنید محیط کار یک آزمایشگاه تخصصی است. در این آزمایش افراد با مواد صنعتی سر و کار دارند.

در آموزش برای بهبود صنعتی نیاز است تا در خصوص مسمومیت با مواد مسموم‌کننده توضیحات خاصی داده شود. یکی از راهکار‌های مهم ماسک‌های شیمیایی است که قطعاً می‌تواند اثر‌گذار باشد بنابراین باید وارد تقویت برنامه‌ریزی شود. وجود اطلاعات در سطح گذشته سبب می‌شود تا همه چیز دقیق و اصولی دنبال شود و نتیجه بخش باشد.

 

پیاده‌سازی فرهنگ ایمنی در سازمان

نیاز است یک سری زیرساخت‌های ایمنی کار در سازمان پیاده‌سازی شود که در قالب فرهنگ ایمنی کار و یا سیاست‌های لازم در مجموعه صنعتی شناخته می‌شود.

تعیین سیاست‌ها و یا پیاده‌سازی فرهنگ‌ها معمولاً پس از برنامه‌ریزی صورت می‌گیرد و سبب می‌شود تا برنامه‌های تعیین شده طبق قانون مشخصی اجرا شوند و سطح ایمنی کار نیز به بهترین شکل دنبال شود. سیاست‌گذاری به این معنی است که کار‌های تعریف شده در بخش برنامه‌ریزی یا تئوری چطور باید اجرا شود و تبدیل به فرهنگ شود.

 

نیاز است همه سیاست‌ها و همینطور روند اجرای کار به صورت دستورالعمل اجرایی مکتوب باشند. فرهنگ ایمنی سبب می‌شود تا سطح برنامه‌ریزی در یک سازمان به بهترین شکل دنبال شود و پاسخگوی نیاز‌های سازمان باشد. به طور کلی افراد مسئول خرید نیز می‌توانند استاندارد‌های مورد نیاز را در نظر بگیرند. پیاده‌سازی فرهنگ ایمنی در سازمان می‌بایست توسط افراد آگاه صورت گیرد.

نیاز است همه جوانب سازمان مشخص شود. گاه وجود یک لایه سیستمی خراب در نهایت سبب می‌شود تا کار با مشکلات زیادی دنبال شود و دردسرساز باشد. پس این موضوع باید جدی گرفته شود.

 

نظارت بر نحوه اجرای صحیح اصول ایمنی یکی از فرهنگ‌های مهم ایمنی صنعتی محسوب می‌شود. در واقع برنامه‌ریزی و آموزش بدون نظارت در نهایت منجر به بی‌قانونی می‌شود.

البته نوع نظارت و بازه‌های آن بر اساس سطح ریسک و خطرات کارگاه ارزیابی می‌شود. اگر وضعیت کارگاه پرریسک باشد نیاز به نظارت دقیق‌تری است. همینطور باید دوره نظارت نیز کوتاه‌تر باشد و تغییرات لازم سریعاً بررسی شود.

 

ارتقاء تجهیزات و فناوری‌های ایمنی

به هر حال دستگاه‌هایی که در یک سازمان و یا کارگاه کار می‌کنند پس از مدتی کیفیت روز اول را نخواهند داشت. بنابراین یکی از روش‌های مهم برای بهبود ایمنی صنعتی، ارتقا فناوری‌های موجود و تجهیزات خاص است. این روش سبب می‌شود تا خطرات کار کاهش یابد. ایمنی کار در نهایت جلوی آسیب دستگاه‌ها را می‌گیرد.

برخی از افراد تصور می‌کنند که ارتقاء تجهیزات و فناوری‌ها با هزینه بالایی همراه است. اما با یک دید وسیع‌تر خواهیم فهمید که این روش به کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند. در ابتدا پایبند بودن به اصول ایمنی صنعتی بسیار دشوار به نظر می‌رسد. در درازمدت نیز در هزینه‌های درمانی و هزینه تعویض دستگاه‌ها نیز صرفه‌جویی می‌شود. ارتقا تجهیزات سبب می‌شود تا نیاز به مصرف برق بالا نباشد و این موضوع خود سبب کاهش هزینه‌ها می‌شود.

 

دستگاه‌هایی که پایبند به اصول ایمنی صنعتی هستند می‌توانند سطح تولیدات را بیشتر کنند و همینطور خطراتی که متوجه کارگران می‌شود را نیز کاهش دهند. بنابراین این موضوع بسیار مهم است و باید دقت لازم در این راستا صورت بگیرد.

 

ارتقا تجهیزات و فناوری‌های ایمنی سبب بهبود روابط کارفرمایان و کارگران نیز می‌شود. در واقع کارگران در زمان انجام کار احساس امنیت می‌کنند و می‌توانند وظایف خود را به درستی انجام دهند. هرچه فناوری قدرتمندتری در سازمان‌ها اجرا شود در نهایت اعتماد به تجهیزات بیشتر می‌شود و این موضوع سبب آرامش روانی برای کارگران می‌شود.

کارگران و کارفرمایان می‌بایست به اصول ایمنی صنعتی به طور دقیق پایبند باشند و همه جوانب را به خوبی بررسی کنند.

 

بررسی و تحلیل حوادث صنعتی

تحلیل حوادث صنعتی یکی از روش‌هایی است که کمک می‌کند تا مشکلات مربوط به سازمان‌ها به حداقل برسد و همینطور رعایت اصول ایمنی نیز دقیق‌تر شود. از سوی دیگر خرید تجهیزات با بهترین کیفیت کمک می‌کند تا پروسه‌های ایجاد ایمنی نیز دقیق باشد. دقت کنید که رعایت اصول صنعتی از موارد مهمی است ک سبب می‌شود تا نوع حوادث مشخص شود.

 

حوادثی که در هر سازمان رخ می‌دهد متفاوت از سایر سازمان‌ها است و تحلیل درست حوادث و پیش‌بینی زمان وقوع آن‌ها از مواردی است که قطعاً باید ارزیابی شود تا بهترین تصمیم‌گیری در این راستا دنبال شود.

 

منظور از مدیریت آماری حوادث در ایمنی صنعتی چیست؟

برای اینکه این موضوع کاملاً مشخص شود نیاز است یک مثال‌ زده شود. فرض کنید شما مسئول HSE یک کارخانه هستید و شرایط استخدام شما به صورت دقیق صورت گرفته است. در این زمینه بودجه‌ای در اختیار شما قرار می‌گیرد تا بتوانید پروسه کاهش حوادث را به صورت دقیق دنبال کنید. برای اینکه از بودجه مورد نظر به درستی استفاده کنید اولین گام شناسایی ریسک‌ها، خطرات و مخاطرات است.

در گام بعدی از یک سری تکنولوژی‌های روز می‌بایست استفاده کنید تا بتوانید برای ریسک‌ها و مخاطرات بهترین راه حل را شناسایی کنید. حال نیاز است تا اطلاعات آماری دقیق از سوابق حوادث ایجاد شده در کارخانه مورد نظر کسب کنید. در این راستا بودجه محدود است و معمولاً در یک مرحله ریسک همه حوادث به صفر نمی‌رسد. نیاز به اولویت‌بندی حوادث خواهد بود.

 

پس از اینکه اولویت‌بندی را انجام دادید در ابتدا نیاز است تا ریسک‌هایی که اولویت بیشتر دارند را رفع کنید. اولویت‌بندی ریسک‌ها نیز باید با دقت صورت بگیرد. برای این اولویت‌بندی معمولاً دو فاکتور اصلی در نظر گرفته می‌شود. در ابتدا باید هزینه‌های رفع خطرات و مخاطرات بررسی شود و سپس نیاز به آمار حوادث اتفاق افتاده خواهد بود.

هر یک از فاکتور‌های نامبرده شده دارای توضیحات مربوط به خود هستند و ایمنی صنعتی برای هر دو گزینه به صورت کاملاً دقیق معنا می‌شود و اثربخشی خاص خود را دارد.

 

محاسبه هزینه رفع خطرات و مخاطرات

در بسیاری از شرایط دیده می‌شود که حادثه مورد نظر با کمترین هزینه از بین می‌رود. گاه نیز شرایط به شکلی است که نیاز به هزینه بیشتر است. فرض کنید یک ستون در موقعیت بدی از کارخانه قرار دارد.

حال می‌بایست از روشی استفاده کرد تا آسیب رساندن ستون مورد نظر به حداقل برسد. یکی از پیشنهاد‌ها نصب دو ستون تقویتی دیگر و حذف این ستون است که نیاز به سطح مهندسی بالایی دارد.

اجرای پد‌های نرم در اطراف ستون از دیگر پیشنهاد‌هایی است که با هزینه کمتری می‌توان آن را اجرا کرد بنابراین انتخاب بهترین روش نیز به نوبه خود سبب می‌شود تا خطرات به حداقل برسند.

روشی که هزینه‌ای کمتری دارد محبوب‌تر خواهد بود. البته تنها بحث هزینه مطرح نیست روش مورد نظر باید قابلیت اجرایی داشته باشد و به صورت مؤثر جلوی حوادث شغلی را بگیرد. راه حل‌های کم هزینه می‌توانند هرچه سریع‌تر ریسک‌ها را رفع کنند.

 

 

منظور از آمار حوادث رخ داده چیست؟

یکی دیگر از فاکتور‌های مهم ایمنی صنعتی بررسی آمار دقیق حوادث اتفاق افتاده است. در واقع برای اولویت‌بندی در برنامه‌ریزی به منظور رفع خطرات باید آمار درستی از حوادث رخ داده دیده شود.

در ابتدا باید عاملی که بیشترین حوادث را ایجاد کرده است به طور دقیق بررسی شود. آمار بر اساس شدت و موضوع بررسی شده و شرایط مخصوص به خود را دارد. بیشترین حوادث معمولاً در صنعت ساخت و ساز رخ می‌دهد.

بیشترین نوع حادثه در ایران نیز به سقوط از ارتفاع تعلق دارد. استاندارد‌های اچ اس‌ای وجود دارد که در مورد فعالیت در ارتفاع بالاتر از یک متر و بیست سانتی‌متر صدق می‌کند. در این شرایط نیاز است اصول ایمنی کار ارتفاع به طور دقیق رعایت شود.

البته سقوط از ارتفاع تنها مربوط به ساختمان‌سازی نبوده و در حوزه‌های صنعت نیز رخ می‌دهد.
این موضوع در واقع به آمار حوادث رخ داده اشاره دقیقی داشته و شرایط خاص خود را مشخص می‌کند. پس از سقوط از ارتفاع، برق گرفتگی، گیر افتادگی و له شدگی در نظر گرفته می‌شود.

برای بررسی دقیق نرخ حوادث شغلی به منظور اجرای درست ایمنی صنعتی نیاز است تا سوابق کاری دقیقاً ارزیابی شود. افراد تازه کار که به تازگی وارد حوزه کاری شده‌اند در این گروه قرار دارند. افراد و با سابقه کاری بالا نیز در لیست افرادی هستند که سبب افزایش نرخ حوادث شغلی می‌شوند. بنابراین این دو گروه باید به طور دقیق بررسی شوند.

 

روش های اجرایی ایمنی صنعتی

یک سری تکنیک‌های خاص برای اجرای ایمنی صنعتی HSE مدنظر است. اولین مورد چرخه دمینگ PDCA است. این چرخه توسط آقای دمینگ طراحی و ارائه شده است. این چرخه شامل یک ساز و کار مدیریتی مخصوص است و می‌تواند استاندارد‌های مورد نظر را ارزیابی کند. این تکنیک روشی برای پیاده‌سازی بهتر استاندارد خواهد بود. در گام اول این چرخه، برنامه‌ریزی یا PLAN در نظر گرفته می‌شود.

در واقع نیاز است تا مشکلات شناسایی شوند و تجزیه و تحلیل درستی نیز صورت بگیرد. ایجاد فرضیه‌های ممکن و همینطور تصمیم‌گیری برای اجرای آن‌ها نیز مربوط به همین بخش است. گام دوم انجام دادن است. در این بخش آزمایش میزان پتانسیل راه حل‌ها در مقیاس کم در نظر گرفته می‌شود. اندازه‌گیری نتایج نیز دقیق و اصولی خواهد بود.

 

سومین فاز مربوط به بررسی یا چک کردن است. در این فاز نتایج بررسی می‌شوند و اندازه‌گیری صورت می‌گیرد تا میزان اثربخشی مشخص شود. در واقع تصمیم گرفته می‌شود که فرضیه مورد نظر قابلیت پشتیبانی دارد یا خیر. در چهارمین فاز، نوبت به عمل کردن یا ACT می‌رسد که در واقع اجرای راه حل‌ها برای رسیدن به موفقیت است.

 

تکنیک دیگر برای ایمنی صنعتی مربوط به استاندارد‌های HSE و ممیزی است. در واقع فرقی نمی‌کند که شخص در چه حوزه‌ای فعالیت می‌کند در همه حوزه‌ها نیاز است تا یک سری استاندارد‌های فنی و سیستمی بررسی شود و کاربرد هر یک ارزیابی شود.

شخص یا سازمان‌هایی که آزمون‌های ایزو را برگزار می‌کنند ممیز نامیده می‌شود. ممیز در سازمان مورد نظر بازدید می‌شود و پس از بازدید و تست و پرسیدن سوالات از افراد ممیزی تکمیل خواهد شد.
ایجاد ایمنی صنعتی با کمترین امکانات

در مورد ایمنی صنعتی صحبت شد و هر یک از پارامتر‌های آن ارزیابی شد حال نوبت به این رسیده که چطور باید ایمنی صنعتی با هزینه کم ایجاد کرد. یک سری روش‌های آسان وجود دارد که به آن‌ها حفاظت فردی گفته می‌شود. این روش‌ها سبب می‌شود تا از بروز حوادث و مشکلات برای سلامتی خودتان تا حد زیادی جلوگیری کنید. مثلاً استفاده از ابزار‌های مناسب در کارگاه یک پارامتر مهم است.

ابزار‌ها می‌بایست در جای درست و بر اساس دستورالعمل مربوطه به کار برده شوند. ابزار‌هایی که صدمه دیده‌اند باید تعمیر شده و یا تعویض شوند. تست تیز بودن ابزار آسانترین روش ایمنی صنعتی محسوب می‌شود که سبب می‌شود تا دچار حادثه بزرگتر نشوید.

 

از سوی دیگر نیاز است تا پیش از استفاده از ابزار آن بررسی و پس از استفاده از آن، سطح روی آن را تمیز کنید. زمانی که از ابزار برقی استفاده می‌شود نیاز است تا دقت لازم صورت بگیرد و البته که لباس و یا اعضای بدن شما از قسمت‌های گردنده ابزار دور باشند. حمل و نگهداری ابزار باید با دقت بالا صورت بگیرد. پوشش ایمنی بسیار مهم است و عینک ایمنی نیز باید در بیشتر مواقع استفاده شود.

ایمنی ابزار‌های برقی از مواردی است که معمولاً به دقت بررسی نمی‌شود و در نهایت مسأله ساز خواهد بود. ابزار برقی می‌توانند سبب ایجاد اتصال کوتاه شوند. اتصال کوتاه در نهایت نوعی شوک ایجاد می‌کند. این روند سبب می‌شود تا به ابزار صدمه‌زده شود و یا آتش سوزی صورت بگیرد. ایمنی برای ابزار‌های دستی نیز مدنظر است و سبب می‌شود تا مشکلات به حداقل برسند.

 

ایمنی صنعتی برای انبار‌ها

به طور کلی انبار به دو صورت روباز و مسقف طراحی شده است. یک سری نکات برای انبار‌ها در نظر گرفته می‌شود که در نهایت سبب ایجاد ایمنی صنعتی بیشتر خواهد شد. نیاز است تا انبار‌ها از سطح زمین‌های اطراف بالاتر باشند.

انبار‌ها نباید آبگیر و نمناک باشند و همینطور در ساخت دیوار و سقف‌ها نیز باید از مصالح غیر قابل اشتعال استفاده شود. کف انبار‌ها می‌بایست از بتن مسلح و مقاوم باشند به طوری که تحمل لازم در برابر وزن اجسام را داشته باشند. وضعیت هواکش و دستگاه تهویه در داخل انبار‌ها از موارد مهمی است که قطعاً باید ارزیابی شود. وضعیت سیم کشی برق توکار نیز باید تأیید شده باشد.

در صورتی که در انبار از دستگاه‌های حرارتی به صورت شعله باز استفاده می‌شود بهتر است ایمنی لازم ارزیابی شود. انبار‌ها باید مجهز به وسایل و ابزار‌های آتش نشانی باشند.

انبار‌هایی که مسقف هستند به سه دسته انبار مواد شیمیایی و دارویی، مواد سوختی و نفتی و مواد خشک تقسیم می‌شوند. در بسیاری از انبار‌هایی که برای مواد خشک استفاده می‌شوند باید توجه شود که از شیشه‌های مات استفاده شود.
قسمت بالای انبار می‌بایست شامل دریچه‌ها و تهویه مناسب باشد. انبار‌ها می‌بایست مجهز به سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق باشد و غبار روبی نیز باید برای فضا‌های انبار صورت بگیرد.

 

ناامنی شغلی در محیط کار

از ضروری‌ترین نکات ایمنی صنعتی در کار شناسایی عوامل ناامن است. پارگی پوشش کف و یا سستی قفسه‌ها از مواردی است که در نهایت سبب ناامنی در محیط کار می‌شود. در صورتی که پله‌ها محکم نباشند نیز شاهد این مشکل در محیط کار هستیم.

هر نوع وسیله معیوب در محیط کار به طور کلی مسأله ساز هستند. سستی و شکستگی کاشی‌ها و همینطور سیم‌های برق بدون محافظ در رفت و آمد نیز از مواردی است که قطعاً باید بررسی شود.

رعایت اصول ایمنی صنعتی سبب می‌شود تا شرکت‌ها نیاز به پرداخت غرامت‌های سنگین نباشند. از سوی دیگر محیطی امن و سالم برای افزایش نشاط کارکنان فراهم می‌شود. نتیجه‌گیری‌ها اینطور نشان می‌دهد که رعایت نکات ایمنی در محیط کار مهمترین گزینه پیش از شروع کار خواهد بود.

 

مثلاً ایمنی پا در بسیاری از صنایع از مواردی است که سبب می‌شود تا جلوی مشکلات بزرگتر گرفته شود. کفش‌های ایمنی در لیست کفش‌های محافظتی با شکل و جنس و طرح‌های مختلف هستند. وظیفه این کفش‌ها محافظت از پا در برابر خطرات شیمیایی و فیزیکی و مکانیکی است. صدمات و آسیب‌های وارده به ناحیه پا از معمول‌ترین حوادث شغلی در محیط‌های صنعتی محسوب می‌شود.

 

مهمترین نقش مدیریت ایمنی بهداشت و محیط زیست

برای بررسی تفاوت ایمنی صنعتی با HSE نیاز است تا نقش سیستم مدیریت ایمنی را بررسی کنید. در این سیستم بررسی دقیق پروژه از نظر مسائل بهداشت و ایمنی و محیط زیست در همه مراحل باید ارزیابی شود. اطمینان به مدیریت در مشخص کردن ریسک‌ها بسیار مهم است و روش‌های کنترل و کاهش هر یک نیز باید بررسی شود.

نیاز است تا استاندارد‌های موجود در ارتباط با پروژه در همه مراحل اچ اس‌ای رعایت شود و هزینه‌ها کاهش پیدا کند. افزایش سودآوری و رقابت در بازار‌های جهانی و بستر‌سازی مناسب برای رسیدن به همه استاندارد‌های مدیریت بهداشت و ایمنی از موارد بسیار مهم محسوب می‌شود.

 

پرسنل می‌بایست اطمینان کافی از کنترل خطرات بالقوه داشته باشند و از نظر روحی و روانی در شرایط مناسبی قرار بگیرند. اطمینان پرسنل از کاهش و کنترل خطرات بسیار موضوع مهمی خواهد بود و باید سنجیده شود.

 

اهداف سازمان در بهداشت و ایمنی کاری باید مطابق با اندازه و نوع فعالیت سازمان تعریف شود. نیاز است تا قوانین و مقررات ملی مربوطه و وظایف و الزامات فنی و تجاری سازمان بررسی شود.

بهبود مستمر حفاظت و ایمنی بهداشت شغلی کارکنان بسیار مهم است و باید تمرکز زیادی بر روی این بخش صورت بگیرد. نیاز است اهداف سازمان کاملاً مستند باشد و در دسترس همه افراد مربوطه در سازمان قرار بگیرد. به صورت متناوب و زمان‌بندی شده باید ارزیابی‌های دقیق دنبال شود و در صورت نیاز به روز‌رسانی دنبال شود.

 

 

اهمیت اصلی به کارگیری سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست

HSE که با عنوان ایمنی صنعتی به شهرت رسیده است سبب کاهش زیان‌های مستقیم و غیر مستقیم برگرفته از حوادث می‌شود. فعالیت‌های ایمنی و بهداشت حرفه‌ای در صورتی که کاملاً منظم باشد سبب می‌شود تا حوادث کاهش یابد و در نهایت خسارت زیست محیطی نیز کمتر می‌شود. این رویکرد به افزایش اثرات مثبت در جامعه کمک زیادی می‌کند.

شناخت کافی از عوامل بالقوه آسیب‌رسان در محیط کار سبب می‌شود تا همه چیز تحت کنترل قرار بگیرد و کاملاً دقیق و اصولی باشد. نیاز است تا آمادگی‌های لازم در خصوص شرایط اضطراری وجود داشته باشد و بستر کاملاً امنی ایحاد شود تا بهره وری سازمان بهبود یابد و همینطور سطح آگاهی کارکنان نیز در فرآیند‌های ایمنی و بهداشت حرفه‌ای دنبال شود. اطمینان از قانونمندی در فعالیت های کاری سبب می‌شود تا نیازمندی‌های قانونی ایمنی و بهداشتی و زیست محیطی به شکل‌ایده‌آل دنبال شود.

 

بهبود تصویر سازمان و توانایی‌های رقابتی در سیستم مدیریت یک چارچوب مهم برای فعالیت‌ها و توجهات ایمنی و زیست محیطی است. دقت کنید که سیستم مدیریت بهداشت و ایمنی و محیط زیست باید کاملاً هدفمند و یکپارچه باشد. نیاز است زمینه مناسب برای ایجاد توان فکری کافی برای تقویت ایمنی صنعتی وجود داشته باشد.

 

میزان آگاهی و اطلاع کارکنان باید به صورت نظام یافته بیشتر شود. همینطور نیاز است تا زمینه‌های رقابت سالم و مؤثر فراهم شود و رویکرد مخصوص به خود داشته باشد. فراهم شدن میدان رقابت سالم سبب می‌شود تا سازمان برای تطبیق با یک سری مدیریت ایمنی صنعتی بهترین تصمیم را بگیرد.

 

عناصر مهم ایمنی صنعتی

یک سیستم مدیریت ایمنی بهداشت و محیط شامل اجزای مختلفی است و هر یک نیز تعریف مخصوص به خود را دارند. رهبری و تعهد یکی از عناصر مهم محسوب می‌شود. در واقع هیچ کدام از خط مشی‌های حفاظت صنعتی بدون تعهد و رهبری نتیجه بخش نخواهند بود یعنی شرایط اجرایی شدن را ندارند. عنصر دیگر خط مشی و اهداف استراتژیک است.

خط مشی‌های حفاظت صنعتی در هر سازمان بر اساس سطح رهبری و مدیریت کلان سازمان متنوع بوده و نیاز است این موضوع به شکل اصولی ارزیابی شود.

سازماندهی منابع و مستندسازی از دیگر مواردی است ک برای اجرای هر چه بهتر این سیاست‌ها در نظر گرفته می‌شود. در واقع اطلاعات محیطی کسب شده باید به صورت دقیق استفاده شود و همه امور از پیش تعریف شوند. همینطور نیاز به مستندسازی و ابلاغ آن است. این موضوع سبب می‌شود که ترسیم درخت حادثه به بهترین شکل صورت بگیرد.

 

ارزیابی و مدیریت ریسک از دیگر مواردی است که قطعاً باید سنجیده شود. زمانی که درخت حادثه به درستی تدوین شود می‌توان سناریو‌های احتمالی را به طور دقیق بررسی کرد تا ریسک بروز حوادث مشخص شود. طرح‌ریزی یکی دیگر از عناصر مهم است به طوری که می‌توان در همه بخش‌های برنامه‌ریزی عملیاتی، سطح تولید و عملیات مشخص را دنبال کرد.

اجرا و ثبت و پایش از مواردی است که سبب می‌شود تا استاندارد‌های مخصوص اجرا شود. توانایی‌های لازم می‌بایست اجرا شوند و نتایج مورد نظر نیز اجرا شوند.

زمانی که بازخورد‌ها بررسی شود، کل سیستم و برنامه بهبود بهداشت محیطی سبب می‌شود تا همه چیز بهینه‌تر پیش برود و اثرگذار باشد.

 

 

نکات مهم افزایش ایمنی صنعتی

یک محیط کار می‌بایست از نظر ایمنی کاملاً آماده انجام کار باشد. شیشه‌های نشکن از مواردی است که می‌بایست مدنظر قرار بگیرد. فضای کافی برای حرکت و دسترسی ایمن یکی از مواردی است که قطعاً باید مدنظر واقع شود. برای جلوگیری از سقوط افراد یا ‌اشیا نیاز است تا ایمنی‌های لام برای لبه‌های پنجره و کناره‌های باز انجام شود.

تعمیرات ضروری و مناسب در ساختمان‌های محل کار سبب می‌شود تا همه چیز به شکل اصولی باشد. در نگهداری تجهیزات ایمنی محل کار باید تلاش لازم صورت بگیرد و عیب و نقص موجود در محیط کار نیز برطرف شود. رعایت نکات ایمنی صنعتی در ابتدا بسیار عجیب به نظر می‌رسد اما در واقع اینطور نیست.

 

مثلاً روشنایی محل کار یکی از پارامتر‌های مهم برای ایمنی محیط کار محسوب می‌شوند. روشنایی محیط و فضای محل کار از دیگر نکات ایمنی است. تجهیز نبودن محیط کار سبب می‌شود تا عملکرد کارمندان با مشکل روبرو نشود. نیاز است تمرکز زیادی بر روی نور مناسب محیط انجام شود. اهمیت روشنایی بسیار زیاد است. همینطور می‌بایست روشنایی و نوردهی در محل‌های مختلف محیط باید به شکل موضعی باشد. مکان‌هایی که در محیط‌های باز برای عابران در نظر گرفته می‌شود باید تجهیز شده باشد.

 

گذاشتن یک سری قوانین سبب می‌شود تا هیچ آسیبی به افراد وارد نشود. بهتر است تا قوانین به صورت دقیق وضع شود. بیشتر کارشناس‌ها بر این باور هستند که سطح ایمنی بالا برای محیط کار سبب می‌شود تا فعالیت‌ها با بهترین نتیجه همراه باشند. این رویکرد سبب می‌شود تا سطح رضایت کارکنان نیز بیشتر شود.

 

منظور از پلن HSE چیست؟

 

HSE PLAN به کار یا پروژه‌ای گفته می‌شود که نیاز به برنامه‌ریزی مناسب داشته باشد.

در واقع بدون برنامه‌ریزی هیچ پروژه‌ای موفق نمی‌شود. برای تکمیل یک پروژه ایمن در محیط کار بدون هیچ نوع تلفات جانی و مالی نیاز است تا طرح دقیق اچ اس‌ای دنبال شود.
اقدامات و مراحل ایمنی محیط کار باید در پلن به درستی مشخص شده است. این برنامه‌ریزی توسط افراد کاربلد انجام می‌شود و برنامه‌هایی که در لیست اقدامات ضروری قرار گرفته‌اند نیز به طور دقیق پوشش داده می‌شوند.

در این طرح مشخص می‌شود که یک فعالیت یا وظیفه را چطور می‌توان انجام داد تا پروژه با خیال آسوده به پایان برسد. در این پلن به طور کلی ایمن‌سازی صورت می‌گیرد. نیاز است در ابتدا یک مقدمه برای پلن مشخص شود و خط مشی ایمنی پروژه ارزیابی شود. محدوده کار باید سنجیده شود. طرح ایمنی شما باید محدوده مشخصی داشته باشد مشخص شود که این طرح در کجا قابل اجرا است.

 

خط مشی ایمن‌سازی سازمان نیز باید توسط تیم‌های مدیریتی قدرتمند دنبال شود. اهداف ایمن‌سازی در برنامه ایمنی باید به شکل اصولی گنجانده شوند. نیاز به نمودار سازمانی خواهد بود. این نمودار مختصری از کارکنان شرکت را مشخص می‌کند.

از سوی دیگر باید الزامات ایمنی عمومی نیز مشخص شود. نیاز است بررسی که اجرای پلن مورد نظر تا چه حدی نیاز به الزامات بیرونی و درونی دارد. آموزش ایمنی نیز در این بخش قرار گرفته است. آموزش‌ها باید دقیق و اصولی باشد.

 

 

چک لیست HSE چیست؟

چک لیست HSE شامل یک سری اسناد مهم است که کمک می‌کند تا خطرات احتمالی شناسایی شود و همینطور کنترل پیشگیرانه برای از بین بردن خطر‌ها فراهم شود. این چک لیست‌ها برای شناسایی خطرات مربوط به صنایع مختلف اجرا می‌شوند.

چک لیست‌ها به طور کلی به شما این امکان را می‌دهد تا به صورت آسان و سریع خطرات احتمالی در محیط کار را بررسی کنید. این چک لیست‌ها نظم خاصی در برنامه‌ریزی ایجاد می‌کنند و سبب سازماندهی وظایف کارکنان می‌شوند. چک لیست‌ها شامل یک سری نتایج و تجزیه و تحلیل برای داده‌های حسابرسی هستند. فهرست‌ها این اطمینان را به کارکنان می‌دهند که بازرسی‌های ایمنی به شکل اصولی دنبال شود.

ایمنی محیط کار با در نظر گرفتن سه موضوع اصلی بهداشت و ایمنی و محیط زیست دنبال می‌شود. در واقع پس از اینکه خطرات بالقوه شناسایی شوند نیاز به کاهش آن‌ها است و باید ایمن‌سازی محیط کار به بهترین شکل دنبال شود.

تأمین بهداشت فردی، عمومی، محیط و حرفه‌ای از مواردی است که قطعاً باید ایمنی صنعتی به آن دقت شود. کاربرد HSE در ایمنی محیط کار این است که سبب مدیریت حوادث می‌شود. خطرات و ریسک‌ها را به طور دقیق شناسایی و ارزیابی می‌کند به شکل اصولی می‌تواند بازرسی‌های ایمنی را مدیریت کند. ایمنی وسایل مکانیکی و هیدرولیکی مربوط به همین بخش است. خطرات و ریسک‌ها نیز باید تجزیه و تحلیل شوند.

برای آشنایی با استاندارد‌های HSE کلیک کنید!

نتیجه‌گیری

اهمیت و نقش ایمنی صنعتی بر هیچ کس پوشیده نیست. عدم رعایت مسائل ایمنی سبب بروز خسارت‌های مالی و جانی زیادی می‌شود. در واقع اثرات کوتاه مدت و گاه بلند مدت این موارد سبب می‌شود تا سلامت انسان به خطر بیفتد.

نیاز به سیستمی با رویکرد مدیریت ایمنی بهداشت است تا سازمان بتوانند بهترین راندمان کاری را فراهم سازند. گواهینامه استاندارد مدیریت ایمنی بهداشت و محیط زیست برای همه سازمان یک سری فلسفه‌های کاری مربوط به خود را دارد. فعالیت‌های کاری در این راستا قابلیت اندازه‌گیری خواهد بود.

اهمیت ایمنی صنعتی در محیط کار به منظور حذف جان کارگران و کاهش هزینه‌ها بسیار مهم است. تأثیرات مثبت بهبود ایمنی صنعتی بر کسب و کار و کارگران سبب می‌شود تا میزان تولید و بهره وری بیشتر شود و در این صورت صنعت مورد نظر به رشد کافی دست یابد.

تأکید بر پیشگیری و برنامه‌ریزی برای ایمنی در سازمان سبب می‌شود تا جلوی ضرر‌های اضافی گرفته شود. پیشگیری شاید در ابتدا هزینه مازادی ایجاد کند اما در نهایت سبب می‌شود تا جلوی هزینه‌های بیشتر گرفته شود و خسارات به حداقل برسد.

به منظور ایجاد سطح ایمنی بیشتر در محل کار، نیاز است تا ایمنی صنعتی توسط افراد خبره و کاربلد دنبال شود. این رویکرد به کنترل خسارت کمک کرده و باعث رشد بهتر صنعت خواهد شد. در نهایت اعتماد کارگران هم با افزایش روبرو است.