مقدمه‌ای بر استخدام کارشناس HSE
در دنیای پرهیاهوی امروز، جایی که انسان‌ها در تلاش برای پیشرفت و توسعه هستند، توجه به سلامتی، ایمنی و محیط زیست (HSE) از اهمیتی حیاتی برخوردار است. اینجاست که استخدام کارشناس HSE برای هر شرکت و ارگانی اهمیت می‌یابد.
کارشناس HSE با دانش و مهارت خود در زمینه‌های بهداشت حرفه‌ای، ایمنی و محیط زیست، به شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات موجود در محیط کار می‌پردازد و با ارائه راهکارهای مناسب، سلامتی، ایمنی و محیط زیست را در فضای کار تضمین می‌کند. حفظ و ارتقای سلامت کارکنان در محیط کار، نه تنها وظیفه‌ای انسانی است، بلکه منافع اقتصادی فراوانی نیز به همراه دارد. کارکنانی که از سلامتی جسمی و روانی برخوردارند، با انگیزه و راندمان بالاتری کار می‌کنند و در نهایت، به سود سازمان خواهند بود.
یکی دیگر از دلایل استخدام کارشناس HSE، نظارت و توجه به نکات ایمنی در محیط کار می‌باشد. ایمنی، رکن اساسی هر محیط کاری است. حوادث و سوانح ناشی از عدم توجه به مسائل ایمنی، علاوه بر آسیب‌های جسمی و روحی جبران‌ناپذیری که به انسان‌ها وارد می‌کنند، هزینه‌های هنگفتی را نیز به سازمان‌ها تحمیل خواهند کرد.
علاوه بر این حفظ محیط زیست، وظیفه‌ای همگانی است. کره زمین، تنها خانه انسان‌هاست و ما موظفیم آن را برای نسل‌های آینده حفظ کنیم. فعالیت‌های صنعتی و انسانی، آلاینده‌های بسیاری را به محیط زیست وارد می‌کنند که پیامدهای ناگوار و جبران‌ناپذیری به دنبال دارند. در اینجا، استخدام کارشناس HSE به عنوان یک متخصص برجسته، نمود پیدا می‌کند.
در این فرصت قصد داریم بیشتر با این شغل آشنا شویم و مباحث پیرامون آن را بررسی کنیم.
وظایف کارشناس HSE چیست؟
سازمان بین‌المللی کار (ILO) می‌گوید سالانه بیش از ۲.۳ میلیون کارگر بر اثر حوادث ناشی از کار یا بیماری‌های مرتبط با کار جان خود را از دست می‌دهند. این سازمان تخمین می‌زند که جلوگیری از بیماری‌ها و حوادث ناشی از کار باید اولویت اصلی همه افراد در محل کار باشد، زیرا هزینه سالانه این حوادث برای اقتصاد جهانی به تنهایی ۳ تریلیون دلار است. گذراندن دوره‌های آموزشی یا دریافت اطلاعات در زمینه بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) به موارد زیر کمک می‌کند:
- تضمین سلامت کارگران و این که کار آن‌ها باعث آسیب یا بیماری نشود.
- ایجاد یک فرهنگ مثبت ایمنی و سلامت که موجب ارتقاء سلامتی، ایمنی و تندرستی میشود.
- مدیریت بهتر بهداشت و ایمنی در محیط کار
- تامین رفاه کارکنان از طریق به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته و توسعه حرفه‌ای
Health, Safety and Environment یا به اختصار HSE به معنای ایمنی، بهداشت و محیط زیست است.
کارشناس HSE با استفاده از راهبردهای نوآورانه و پیشگیرانه، سلامت و ایمنی کارکنان و پایداری محیط زیست را تضمین می‌کند. HSE شامل مجموعه گسترده‌ای از اقدامات، سیاست‌ها و قوانینی است که برای کاهش خطرات، جلوگیری از حوادث و مصدومیت‌ها و همچنین ترویج شیوه‌های پایدار به‌کار گرفته میشود.
استخدام کارشناس HSE برای حفظ سلامت و ایمنی افراد، حفاظت از محیط زیست و تداوم فعالیت‌های پایدار در بخش‌های مختلف ضروری است.
نیاز به استخدام کارشناس HSE از شرایط خطرناک کار در دوران گذشته، به ویژه در مشاغل صنعتی و تولیدی نشات گرفت. در آن زمان، کارکنان از حفاظت کافی در برابر ماشین‌آلات و تجهیزاتی که با آن‌ها کار می‌کردند، برخوردار نبودند. این امر منجر به بروز حوادث متعدد و در نتیجه مصدومیت و حتی مرگ کارگران می‌شد.
با گذشت زمان، کارگران خواستار اقدامات ایمنی بهتر شدند و این موضوع دولت‌ها را بر آن داشت تا قوانینی وضع کنند که کارفرمایان را ملزم به تامین سلامت و ایمنی محیط کار، پرداخت بیمه درمانی و جبران خسارت ناشی از جراحات، بیماری‌ها و فوت ناشی از کار کند.
هدف اصلی استخدام کارشناس HSE ایجاد فرهنگ ایمنی از طریق ارزیابی مداوم ریسک‌ها، اجرای کنترل‌ها و بهبود عملکرد مدیریت HSE برای جلوگیری از آسیب به افراد و محیط زیست می‌باشد. مسئولیت هر شرکت و کارمند است که با به حداقل رساندن اثرات مخرب بر محیط زیست و تمرکز بر ایمنی، بهداشت و رفاه در محل کار، به حفظ سلامتی انسان و کره زمین کمک کنند. به عبارت دیگر شرکت‌ها باید با استفاده از روش‌های نوین، محیط کاری امن و سالم برای کارکنان خود فراهم کرده و در عین حال، تاثیرات منفی خود بر محیط زیست را به حداقل برسانند. در ادامه وظایف کارشناس HSE را شرح خواهیم داد.
- شناسایی خطرات و ریسک‌های بالقوه: ارزیابی دقیق محیط‌های کاری برای شناسایی خطرات و ریسک‌های بالقوه ایمنی و زیست محیطی
- پیشگیری از حوادث: تحلیل گزارش‌ها و روندهای حوادث برای تدوین استراتژی‌هایی به‌منظور پیشگیری از سوانح
- رعایت قوانین: به‌روز ماندن با قوانین و مقررات محلی، استانی و کشوری مرتبط با استانداردهای بهداشت، ایمنی و محیط زیست
- تضمین انطباق: اطمینان از انطباق سازمان با قوانین و مقررات مربوطه
- برگزاری دوره‌های آموزشی: توسعه و ارائه دوره‌های آموزشی در مورد دستورالعمل‌های ایمنی، رویه‌های اضطراری و آگاهی زیست محیطی
- آموزش تخصصی: همکاری با مدیران بخش‌ها برای تطبیق جلسات آموزشی با نقش‌های شغلی خاص و خطرات موجود
- بررسی حوادث: رهبری تحقیقات مربوط به حوادث، سوانح و موارد مرتبط با HSE در محیط کار
- گزارش‌دهی حوادث: تهیه گزارش‌های دقیق که ریشه‌های اصلی حوادث را مشخص کرده و اقدامات اصلاحی را پیشنهاد می‌دهد.
- طرح‌های اضطراری: ایجاد و نگهداری برنامه‌های واکنش در شرایط اضطراری
- آمادگی اضطراری: انجام تمرینات و شبیه‌سازی برای آزمایش کارآیی رویه‌های اضطراری
- فرهنگ ایمنی: ایجاد فرهنگ ایمنی و مسئولیت زیست محیطی در کل سازمان
- جذب کارکنان: اجرای ابتکاراتی برای تشویق مشارکت کارکنان در اقدامات ایمنی
- نگهداری سوابق: نگهداری سوابق دقیق از بازرسی‌های ایمنی، جلسات آموزشی و حوادث
- گزارش‌دهی مدیریتی: تهیه گزارش‌های منظم برای مدیریت در مورد وضعیت برنامه‌های HSE
حقوق کارشناس HSE چیست؟
حرفه کارشناس HSE از جمله مشاغل مهم و پرکاربرد در دنیای امروز است. کارشناسان HSE وظایف خطیری را در زمینه حفظ سلامت و ایمنی افراد و محیط زیست بر عهده دارند. حقوق و دستمزد این کارشناسان به عوامل مختلفی وابسته است که در ادامه به‌طور جامع به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.
- سابقه کار: سابقه کار یکی از مهمترین عوامل موثر بر حقوق کارشناس HSE است. به طور کلی، هر چه سابقه کار بیشتر باشد، حقوق نیز بیشتر خواهد بود. کارشناسان HSE با سابقه کار بیشتر، تجربه و دانش بیشتری در زمینه HSE دارند و می‌توانند وظایف خود را به طور موثرتری انجام دهند.
- تحصیلات: داشتن مدرک تحصیلی مرتبط در رشته HSE می‌تواند به افزایش حقوق کمک کند. رشته‌های تحصیلی مرتبط با HSE عبارتند از:
- مهندسی ایمنی
- بهداشت حرفه‌ای
- مهندسی محیط زیست
- مدیریت HSE
- مهارت‌ها: داشتن مهارت‌های تخصصی در زمینه HSE، مانند آشنایی با نرم‌افزارهای تخصصی، می‌تواند حقوق را افزایش دهد. برخی از مهارت‌های تخصصی مورد نیاز برای کارشناسان HSE عبارتند از:
- آشنایی با قوانین و مقررات HSE
- آشنایی با سیستم‌های مدیریت HSE
- آشنایی با نرم‌افزارهای تخصصی HSE
- مهارت‌های ارتباطی و بین فردی
- مهارت حل مسئله
- نوع صنعت: حقوق کارشناس HSE در صنایع مختلف متفاوت است. به‌طور کلی، در صنایع پرخطر و بزرگ، حقوق کارشناس HSE بیشتر خواهد بود. برخی از صنایعی که به کارشناس HSE نیاز دارند عبارتند از:
- صنایع نفت و گاز
- صنعت پتروشیمی
- صنعت ساخت و ساز
- صنعت معدن
- صنعت خودرو
- موقعیت مکانی: حقوق کارشناس HSE در شهرهای بزرگ و صنعتی بیشتر از شهرهای کوچک است. دلیل این امر، وجود شرکت‌های بزرگ و پرخطر در این شهرهاست که به کارشناس HSE با تخصص‌های مختلف نیاز دارند.
- داشتن سابقه کار در شرکت‌های معتبر: سابقه کار در شرکت‌های معتبر و شناخته شده به افزایش حقوق کارشناس HSE کمک می‌کند.
- داشتن گواهینامه‌های تخصصی: داشتن گواهینامه‌های تخصصی در زمینه HSE، مانند گواهینامه NEBOSH و ISO باعث افزایش حقوق خواهد شد.
- تسلط به زبان انگلیسی: توانایی صحبت به زبان انگلیسی می‌تواند به کارشناس HSE در پیدا کردن شغل در شرکت‌های بین‌المللی و دریافت حقوق بیشتر کمک کند.
طبق گزارش‌های مختلف، میانگین حقوق کارشناس HSE در ایران در سال 1402 حدود 24 میلیون تومان برای 6 جلسه در هفته است. البته این رقم می‌تواند با توجه به عوامل مختلفی که در بالا ذکر شد متغیر باشد. علاوه بر این طبق مصوبه کانون سراسری انجمن‌های صنفی مسئولین حفاظت فنی، ایمنی و بهداشت کار کشور، حداقل حقوق کارشناس HSE در سال 1402 به‌صورت میانگین برای یک جلسه در هفته را 5 میلیون تومان اعلام کرده است. در ادامه راهکارهایی برای افزایش حقوق کارشناس HSE ارائه شده‌اند.
- کسب مهارت‌های جدید: با کسب مهارت‌های جدید می‌توانید ارزش خود را در بازار کار، افزایش دهید و حقوق بیشتری دریافت کنید.
- شبکه‌سازی: با شرکت در سمینارها و همایش‌های مرتبط با HSE با افراد هم صنف خود آشنا خواهید شد و از فرصت‌های شغلی جدید با خبر می‌شوید.
- رزومه نویسی قوی: با نوشتن رزومه قوی شانس خود را برای استخدام در شرکت‌های معتبر و دریافت حقوق بیشتر افزایش دهید.
راهنمای استخدام کارشناس HSE برای شرکت و کارخانه
هر ساله، سازمان‌های دولتی و خصوصی بسیاری برای تامین نیروی انسانی خود در حوزه ایمنی، بهداشت و محیط زیست اقدام به استخدام کارشناس HSE می‌کنند. داوطلبان جویای کار در این زمینه، برای برخورداری از حداکثر شانس موفقیت، باید از زمان دقیق برگزاری آزمون‌ها و انتشار آگهی‌های استخدامی، شرایط و مدارک مورد نیاز و همچنین مهارت‌های لازم برای این شغل مطلع باشند.
- آزمون استخدامی بخش خصوصی: این آزمون هر ساله توسط سایت ir اطلاع‌رسانی میشود. برای ثبت‌نام کافیست به سایت inre.ir مراجعه و دفترچه ثبت‌نام را مطالعه کنید. سپس فرم ثبت نام را تکمیل و هزینه آزمون را پرداخت نمایید. در مرحله بعد می‌بایست مدارک خواسته شده را ارسال کنید.
- آگهی‌های استخدامی: یکی دیگر از راهکارهای استخدام کارشناس HSE، سایت‌های کاریابی معتبر، صفحات شرکت‌های مورد نظر در شبکه‌های اجتماعی، سامانه‌های اطلاع‌رسانی شغلی و روزنامه‌ها و نشریات هستند. با مطالعه این آگهی‌ها و توجه به نکات مندرج در آن می‌توانید به عنوان کارشناس HSE مشغول به کار شوید.
امروزه، توجه به ایمنی HSE در هر سازمان و کسب و کاری از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل، تقاضا برای استخدام کارشناس HSE ماهر و باتجربه به طور فزاینده‌ای در حال افزایش می‌باشد.
- شرایط عمومی: همانطور که گفته شد، شرایط عمومی استخدام کارشناس HSE در اکثر سازمان‌ها و شرکت‌ها مشابه است. این شرایط شامل موارد زیر می‌شوند.
- تابعیت جمهوری اسلامی ایران
- داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم (برای آقایان)
- التزام به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- عدم سوء پیشینه کیفری
- عدم اعتیاد به مواد مخدر و دخانیات
- سلامت جسمانی و روانی
- شرایط اختصاصی: علاوه بر شرایط عمومی، هر سازمان یا شرکت با توجه به نیازها و وظایف محوله، شرایط اختصاصی را برای استخدام کارشناس HSE تعیین می‌کند.
- مدرک تحصیلی مرتبط: به‌طور معمول برای استخدام کارشناس HSE، مدرک تحصیلی لیسانس یا فوق لیسانس در رشته‌های HSE، ایمنی صنعتی، بهداشت حرفه‌ای، مهندسی محیط زیست و… مورد نیاز می‌باشد. البته در برخی موارد، برای سمت‌های تخصصی‌تر، ممکن است مدرک دکتری نیز الزامی باشد.
- سابقه کار مرتبط: داشتن سابقه کار مرتبط در زمینه HSE، از جمله مزیت‌های مهم برای استخدام کارشناس HSE محسوب میشود.
- آشنایی با قوانین و مقررات HSE: آشنایی با قوانین و مقررات HSE، از جمله الزامات این شغل است. این قوانین و مقررات شامل موارد مختلفی مانند ایمنی کار، بهداشت حرفه‌ای و محیط زیست می‌شوند.
- مهارت‌های کامپیوتری و نرم‌افزارهای مرتبط: مهارت‌های کامپیوتری و آشنایی با نرم‌افزارهای مرتبط مانند Office، SPSS، GIS و… از جمله مهارت‌های مورد نیاز برای این شغل هستند.
- توانایی انجام کار تیمی و ارتباطات قوی: کارشناس HSE باید قادر به انجام کار تیمی و همکاری با سایر افراد در محیط کار باشد. همچنین، داشتن مهارت‌های ارتباطی قوی برای ارائه گزارش، آموزش و… بسیار مهم هستند.
- داشتن گواهینامه‌های معتبر HSE: داشتن گواهینامه‌های معتبر HSE مانند گواهینامه ممیزی ISO 14001، گواهینامه دوره HSE عمومی و… از جمله مزیت‌های مهم برای استخدام کارشناس HSE محسوب می‌شوند.
مهارت‌های لازم برای کارشناس HSE
استخدام کارشناس HSE بر مبنای دو مهارت اصلی صورت می‌گیرد.
- مهارت‌های فردی: این دسته از مهارت‌ها به ویژگی‌های اخلاقی و توانایی‌های ذاتی فرد اشاره دارد که برای حضور در محیط کار و انجام وظایف محوله ضروری هستند. برخی از مهمترین مهارت‌های فردی عبارتند از:
- مسئولیت‌پذیری: کارشناس HSE باید نسبت به وظایف خود متعهد باشد و در قبال سلامتی و ایمنی افراد حاضر در محیط کار، احساس مسئولیت کند. این مسئولیت‌پذیری شامل دقت در انجام وظایف، نظم در امور و پاسخگویی در قبال عملکرد خود میشود.
- دقت و نظم: با توجه به حساسیت کار و عواقب جبران‌ناپذیر خطاهای احتمالی، دقت در انجام وظایف و نظم در امور، از اهمیت بالایی برای کارشناس HSE برخوردار است. این دقت و نظم باید در تمام مراحل کار، از جمله شناسایی خطرات، ارزیابی ریسک‌ها، ارائه راهکارهای پیشگیرانه و نظارت بر اجرای آن‌ها، به چشم آید.
- توانایی حل مسئله: کارشناس HSE در طول فعالیت خود با چالش‌ها و مشکلات متعددی روبرو خواهد شد، لذا توانایی حل مسئله و ارائه راه‌حل‌های خلاقانه و موثر، از جمله مهارت‌های کلیدی برای موفقیت در این شغل هستند.
- مهارت‌های ارتباطی: کارشناس ایمنی باید قادر باشد با افراد مختلف، از جمله همکاران، مراجعین و مدیران، به طور موثر ارتباط برقرار کند. این مهارت شامل توانایی بیان واضح و دقیق نظرات، شنونده فعال بودن و ایجاد تعامل سازنده با دیگران میشود.
- قدرت تجزیه و تحلیل: تجزیه و تحلیل دقیق اطلاعات و داده‌ها، برای شناسایی خطرات بالقوه، ارزیابی ریسک‌ها و اتخاذ تصمیمات درست، از جمله مهارت‌های ضروری برای کارشناس HSE هستند.
- مهارت‌های تخصصی: علاوه بر مهارت‌های فردی، تسلط بر مهارت‌های تخصصی نیز برای کارشناس HSE واجب و حائز اهمیت است.
- آشنایی با قوانین و مقررات ایمنی: کارشناس HSE باید به قوانین و مقررات مربوط به بهداشت و ایمنی کار، اعم از قوانین ملی و بین‌المللی، تسلط داشته باشد و بر اساس آن‌ها عمل کند. این قوانین شامل دستورالعمل‌های مربوط به تجهیزات و ابزارآلات، شرایط محیط کار و حقوق و وظایف کارکنان می‌شوند.
- شناسایی و ارزیابی خطرات: توانایی شناسایی و ارزیابی دقیق خطرات موجود در محیط کار، از وظایف اصلی کارشناس HSE است. بازدید از محیط کار، بررسی تجهیزات و ابزارآلات و رصد شرایط محیطی از این دست هستند.
- ارائه راهکارهای پیشگیرانه: کارشناس HSE باید با اتکا به دانش و تجربه خود، راهکارهای مناسب برای پیشگیری از حوادث و آسیب‌های احتمالی ارائه دهد. این راهکارها می‌تواند شامل اصلاح فرآیندها، آموزش کارکنان و استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب باشند.
- مدیریت و کنترل حوادث: در صورت بروز حادثه، کارشناس HSE باید در جهت مدیریت و کنترل آن اقدام کند. این امر شامل اقدامات اولیه برای مصدومان، برقراری نظم در محل حادثه و بررسی علل وقوع حادثه میشود.
تسلط به هر دو دسته مهارت‌های فردی و تخصصی، برای موفقیت در شغل کارشناس HSE بسیار ضروری است.
بازار کار رشته کارشناس HSE
رشته دانشگاهی کارشناس HSE در سال 1389 برای اولین بار در ایران و در دانشگاه‌های فنی با عناوین مدیریت و مهندسی تدریس شد. از آن زمان تاکنون، این رشته با استقبال روزافزون دانشجویان و صنعتگران مواجه شده است. HSE تلفیقی از دانش مهندسی، بهداشت و محیط زیست، با هدف ارتقای سطح ایمنی، بهداشت و حفظ محیط زیست در محیط‌های کاری و صنعتی می‌باشد. این رشته دارای گرایش‌های مختلفی است. هر کدام از این گرایش‌ها به طور تخصصی به یکی از ابعاد HSE می‌پردازند.
- مهندسی بهداشت حرفه‌ای
- مهندسی ایمنی صنعتی
- مهندسی محیط زیست
- مدیریت HSE
HSE نقشی حیاتی در صنعت ایفا می‌کند. با مدیریت HSE، خطرات مالی، جانی و زیست‌محیطی به حداقل می‌رسند و از بروز حوادث و خسارات جلوگیری میشود. نیاز روزافزون صنایع به استخدام کارشناس HSE، بازار کار این رشته را به شدت پررونق کرده است. فارغ‌التحصیلان HSE می‌توانند در طیف وسیعی از مشاغل، به کار مشغول شوند. با وجود مزایای متعدد، رشته کارشناس HSE با چالش‌هایی نیز روبرو است.
- کمبود متخصصان باتجربه
- عدم وجود فرهنگ HSE در برخی از سازمان‌ها
- عدم تطابق برخی از سرفصل‌های دانشگاهی با نیازهای صنعت
با توجه به رشد روزافزون صنایع و اهمیت روزافزون HSE، آینده شغلی این رشته بسیار روشن است. اگر به دنبال شغلی با ثبات، پردرآمد و با موقعیت اجتماعی مناسب هستید، HSE می‌تواند انتخاب ایده‌آلی باشد. با تلاش و پشتکار می‌توان در این رشته به موفقیت‌های چشمگیری دست یافت.
کارشناس HSE در کجاها می‌تواند استخدام شود؟
با توجه به اهمیت روزافزون بحث ایمنی، بهداشت کار و محیط‌زیست (HSE)، تقاضا برای استخدام کارشناس HSE متخصص در این حوزه به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. سازمان‌ها و کسب‌وکارهای مختلف برای ارتقای سطح ایمنی، حفظ سلامت کارکنان، کاهش هزینه‌ها و افزایش راندمان کاری، به دنبال استخدام کارشناس HSE مجرب و کارآزموده هستند.
- تولید مواد شیمیایی: کارخانجات و شرکت‌های فعال در زمینه تولید مواد شیمیایی، به دلیل خطرات ذاتی موجود در این صنعت، به‌طور ویژه به کارشناس HSE برای تدوین و اجرای برنامه‌های ایمنی و بهداشت حرفه‌ای نیاز دارند. از وظایف کارشناس HSE در کارخانجات تولید مواد شیمیایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- انجام معاینات و آزمایش‌های دوره‌ای برای کارکنان
- نظارت بر انبارش و حمل و نقل مواد شیمیایی
- ارائه آموزش‌های لازم به کارکنان در خصوص ایمنی و بهداشت
- انجام بازرسی‌های دوره‌ای از محیط کار
- شبکه حمل‌ونقل: شرکت‌های هواپیمایی، کشتیرانی، راه‌آهن و حمل‌ونقل زمینی، برای تضمین ایمنی مسافران و محموله‌ها، از تخصص کارشناس HSE در زمینه‌های مختلف ایمنی و بهداشت استفاده می‌کنند. وظایف کارشناس HSE در این حوزه به شرح زیر است.
- تدوین و اجرای برنامه‌های ایمنی و بهداشت برای ناوگان حمل و نقل
- نظارت بر عملیات حمل و نقل و جابجایی محموله‌های خطرناک
- انجام بازرسی‌های دوره‌ای از تجهیزات و تاسیسات
- بررسی و تجزیه و تحلیل سوانح و حوادث
- ساختمانی: با توجه به خطرات متعددی که در محیط‌های ساختمانی وجود دارد، استخدام کارشناس HSE برای نظارت بر اجرای صحیح ضوابط ایمنی و بهداشت و پیشگیری از حوادث، امری ضروری است. وظایف کارشناس HSE در کارگاه ساختمانی به شرح زیر هستند.
- نظارت بر اجرای صحیح ضوابط ایمنی در مراحل مختلف پروژه
- ارائه آموزش‌های لازم به کارکنان در خصوص ایمنی و بهداشت
- انجام بازرسی‌های دوره‌ای از محیط کار و تجهیزات
- بررسی و تجزیه و تحلیل سوانح و حوادث
- خودروسازی: شرکت‌های خودروسازی و تولیدکنندگان تجهیزات وابسته، برای ارتقای سطح ایمنی محصولات خود و حفظ سلامت کارکنان، از تخصص کارشناس HSE بهره می‌برند.
- انجام تست‌های ایمنی و ارزیابی ریسک محصولات
- تدوین و اجرای برنامه‌های ایمنی برای خطوط تولید
- نظارت بر انبارش و حمل و نقل مواد و قطعات
- ارائه آموزش‌های لازم به کارکنان در خصوص ایمنی و بهداشت
- ذوب فلزات: کارخانجات ذوب فلزات به دلیل وجود خطرات متعددی مانند گرما، مواد مذاب و گازهای سمی، به طور ویژه به کارشناسان HSE برای حفظ سلامت کارکنان و محیط‌زیست نیاز دارند.
- نظارت بر تهویه و سیستم‌های کنترل آلایندگی
- انجام معاینات و آزمایش‌های دوره‌ای برای کارکنان
- ارائه آموزش‌های لازم به کارکنان در خصوص ایمنی و بهداشت
- انجام بازرسی‌های دوره‌ای از محیط کار و تجهیزات
- موسسات آموزشی: موسسات آموزشی برای ارتقای سطح ایمنی و بهداشت دانش‌آموزان و کارکنان خود، از تخصص کارشناس HSE استفاده می‌کنند.
- تدوین و اجرای برنامه‌های ایمنی و بهداشت برای مدارس
- نظارت بر بهداشت و سلامت محیط آموزشی
- ارائه آموزش‌های لازم به دانش‌آموزان و کارکنان در خصوص ایمنی و بهداشت
- انجام بازرسی‌های دوره‌ای از محیط آموزشی
- شرکت‌های مهندسی: شرکت‌های مهندسی در زمینه‌های مختلف عمران، نفت و گاز، برق و… برای انجام مطالعات و ارائه خدمات HSE به مشتریان خود، به کارشناس HSE نیاز دارند.
- تهیه و تدوین دستورالعمل‌های ایمنی، بهداشت و محیط زیست
- انجام بازرسی‌های دوره‌ای از محیط کار
- نظارت بر پیمانکاران و تامین‌کنندگان
- گزارش‌دهی به مراجع ذیصلاح
- شرکت در جلسات و کمیته‌های مرتبط با HSE
به طور کلی شرکت‌ها، کارگاه‌ها و سازمان‌هایی که به نحوی با خطرات کار مواجه‌اند، نیازمند استخدام کارشناس HSE هستند. این نیازها به طور اختصار در ادامه شرح داده شده‌اند.
ضرورت نیاز به کارشناس HSE برای شرکت‌ها
- ترویج فرهنگ ایمنی: فرهنگ ایمنی یک سازمان به مجموعه‌ای از رفتارها و باورهای کارکنان در قبال مسائل ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) گفته میشود. این فرهنگ تحت تاثیر روابط اجتماعی و ساختار سازمانی شکل می‌گیرد. داشتن یک فرهنگ ایمنی قوی منجر به بهبود عملکرد ایمنی، کاهش حوادث، گزارش دقیق رویدادهای ایمنی و بررسی موفق موارد در سازمان میشود.
- سنجش عملکرد ایمنی: هدف اصلی سنجش عملکرد ایمنی در محیط کار، کاهش رفتارها و شرایط ناایمن است که منجر به حوادث می‌شوند. این سنجش می‌تواند به دو صورت واکنشی (گذشته نگر) و کنشگر (آینده نگر) انجام گیرد. پایش واکنشی به معنای شناسایی و گزارش حوادث و یادگیری از اشتباهات است، در حالی که پایش کنشگر قبل از وقوع حادثه، بازخوردی در مورد عملکرد ارائه می‌دهد.
- شاخص‌های عملکرد ایمنی HSE: شاخص‌های عملکرد ایمنی برای سنجش تغییرات در سطح ایمنی در طول زمان، به کار می‌روند. این شاخص‌ها، اطلاعاتی در مورد عملکرد سازمان ارائه می‌دهند، کارکنان را به کار روی ایمنی HSE تشویق می‌کنند و بر پتانسیل سازمان را برای ایمنی HSE می‌افزاید. به‌طور کلی دو نوع شاخص عملکرد ایمنی پیشرو و پسرو وجود دارد. شاخص‌های پیشرو با هدف ایجاد تغییرات در فرآیند ایمنی برای جلوگیری از صدمات، از ماهیتی پیشگیرانه برخوردار هستند. در حالی که شاخص‌های پسرو مانند حوادثی که قبلا رخ داده‌اند، ماهیت واکنشی دارند و برای جلوگیری از حوادث بعدی به کار می‌روند.
- مدیریت ایمنی با شناسایی خطرات: اولین قدم برای جلوگیری از حوادث، شناسایی خطرات است. اجرای برنامه‌های پیشگیرانه برای شناسایی و پیشگیری از خطرات توسط کارکنان به جهت بهبود عملکرد ایمنی HSE، ضروری خواهد بود. تجزیه و تحلیل داده‌های مربوط به حوادث ایمنی HSE می‌تواند به شناسایی شرایط و موقعیت‌های خطرناک برای پیشگیری از حوادث کمک کند.
- جمع آوری، تجزیه و تحلیل و اشتراک گذاری داده‌های ایمنی: جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل و اشتراک گذاری داده‌های ایمنی به صنایع مختلف کمک می‌کند تا علل اصلی وقایع را شناسایی، خطرات موجود و بالقوه را بررسی و برنامه‌های ایمنی HSE موجود را بهبود بخشند.
جمع بندی
در دنیای امروز، توجه به سلامتی، ایمنی و محیط زیست (HSE) در محیط کار از اهمیت بالایی برخوردار است. استخدام کارشناس HSE برای هر سازمان و شرکت امری الزامی می‌باشد. زیرا این کارشناسان با دانش و مهارت‌های خود به شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات در محیط کار می‌پردازند و سلامتی کارکنان و محیط زیست را تضمین می‌کنند. ایمنی و حفظ محیط زیست از جمله دلایل استخدام کارشناس HSE است زیرا حوادث و آسیب‌های ناشی از عدم توجه به این موارد، هزینه‌های زیادی برای سازمان‌ها به همراه دارد.
وظایف کارشناس HSE شامل ارزیابی ریسک‌ها، اجرای کنترل‌ها و بهبود عملکرد مدیریت HSE برای جلوگیری از آسیب به افراد و محیط زیست است. ایجاد فرهنگ ایمنی، حفظ سلامت انسان و محیط زیست از مسئولیت‌های اصلی این کارشناسان می‌باشند.
در زمینه حقوق، حرفه کارشناس HSE از مشاغل مهم و پرکاربرد به شمار می‌رود. حقوق و دستمزد این کارشناسان به عوامل مختلفی وابسته است که شامل شرایط شغلی، تجربه و مهارت‌های فردی و تخصصی آن‌ها میشود. برای استخدام کارشناس HSE، سازمان‌ها باید به مهارت‌های فردی و تخصصی مورد نیاز توجه کنند و از راهکارهای مناسب برای جذب و حفظ این نیروها استفاده نمایند.
رشته HSE با بازار کار پررونقی روبه‌رو است و فارغ‌التحصیلان این رشته در زمینه‌های مختلف می‌توانند به کار مشغول شوند. با توجه به اهمیت روزافزون ایمنی و محیط زیست، آینده شغلی کارشناسان HSE بسیار روشن و امیدوار کننده است.
منابع
- https://www.zippia.com/hse-manager-jobs/skills/
- https://www.ziprecruiter.com/career/HSE-Specialist/What-Is-How-to-Become
